อธิบายคำแปลและความหมายธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ตอนที่ 4 ทุกขสมุทัยอริยสัจ อริยสัจข้อต่อมา ที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้คือทุกขสมุทัย หรือสมุทัย แปลว่าเหตุเกิดขึ้นแห่งทุกข์ เป็นกระบวนการที่ทำให้เกิดมีความทุกข์ขึ้น (ตรัสรู้ทุกขสมุทัยอริยสัจ) (สัจจญาณ) "อิทัง ทุกขะสมุทะโย อะริยะสัจจันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ" "ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย จักขุได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา ในธรรมทั้งหลายที่เราไม่ได้เคยฟังแล้วในกาลก่อนว่า นี่ (ตัณหา) เป็นทุกข์สมุทัยอริยสัจ" (กิจจญาณ) "ตัง โข ปะนิทัง ทุกขะสะมุทะโย อะริยะสัจจัง ปะหาตัพพันติ เม ภิกขะเว ปุพเพ อะนะนุสสุเตสุ ธัมเมสุ จักขุง อุทะปาทิ ญาณัง อุทะปาทิ ปัญญา อุทะปาทิ วิชชา อุทะปาทิ อาโลโก อุทะปาทิ ฯ" "ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย จักขุได้เกิดขึ้นแล้ว ญาณได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาได้เกิดขึ้นแล้ว วิชชาได้เกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างได้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา ในธรรมทั้งหลา...
